Podstawowa rola pedagoga szkolnego to przede wszystkim analiza sytuacji wychowawczej w szkole. Obszary działania pedagoga szkolnego obejmują w zasadzie wszystkie płaszczyzny szkolnego życia.

Pedagog szkolny:

• udziela uczniom pomocy w eliminowaniu napięć psychicznych nawarstwiających się na tle niepowodzeń szkolnych
• udziela porad uczniom w rozwiązywaniu trudności powstających na tle konfliktów rodzinnych
• udziela porad i pomocy uczniom posiadającym trudności w kontakach rówieśniczych i środowiskowych
• przeciwdziała skrajnym formom niedostosowania społecznego młodzieży
• rozpoznaje warunki życia i nauki uczniów sprawiających trudności w realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego
• udziela pomocy uczniom w prawidłowym wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia
• udziela pomocy wychowawcom i nauczycielom w ich pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze i dydaktyczne
• organizuje opiekę i pomoc materialną uczniom opuszczonym, osieroconym, uczniom z rodzin patologicznych, wielodzietnych, uczniom wychowującym się w rodzinach o szczególnie trudnej sytuacji materialnej
• wnioskuje o kierowanie spraw uczniów z rodzin zaniedbanych środowiskowo do odpowiednich sądów dla nieletnich
• wnioskuje o skierowanie uczniów osieroconych i opuszczonych do placówek opieki całkowitej
• prowadzi zajęcia profilaktyczne dla młodzieży